Σύμφωνα με τους ορθόδοξουν συναξαριστές, ο Άγιος Κοσμάς υπήρξε φωτοφόρος απόστολος του Ευαγγελίου, στα μαύρα χρόνια της τουρκικής σκλαβιάς. Η Εκκλησία του Χριστού, για να τιμήσει τον αγώνα και την προσφορά του, τον ονόμασε Ισαπόστολο.
Ο Άγιος γνωρίζοντας ότι το Έθνος κινδύνευε, δεν ησύχαζε και φλεγόταν νύχτα-μέρα από τον πόθο να βγει και να διδάξει στους σκλαβωμένους Έλληνες τα Άγια Γράμματα. Απ' οπού περνούσε, έκτιζε σχολεία, εκκλησίες, και πλήθος λαού συνέρεε και «ρουφούσε» το «νέκταρ» της αγίας διδασκαλίας του. Τελικά, ο φθόνος των Εβραίων, σε συνεργασία με τους Τούρκους, είχε σαν αποτέλεσμα τον απαγχονισμό του Αγίου στο Κολικόντασι, στα χώματα της Βορείου Ηπείρου το 1779 μ.Χ.

Όλα αυτά όμως αποτελούν ασύστολα ψεύδη.
Σε συντομία τα ορθόδοξα ιερατεία δεν έκτισαν ποτέ ούτε ένα Ελληνικό σχολείο. Ότι Ελληνικό εύριακαν μπροτά τους το καατάστρεφαν.
Ο ίδιος δε ο Κοσμάς δίδασκε ότι ο θεός της αγάπης και της δικαιοσύνης, Ιεχωβάς ή Γιαχβέ, Ιησούς ή Γιέσουα, από αγάπη μας έστειλε τους Οθωμανούς για να σώσει την πίστη μας. ΟΧΙ την πατρίδα μας. Ποια πίστη όμως; Την ορθοδοξία βεβαίως, όχι τον χριστιανισμό, να προστατέψει δηλαδή την ορθοδοξία από τον καθολικισμό.

Χαρακτηριστικά αναφόνται οι πιο κάτω διδαχές του
"Πρέπον και εύλογον είναι ένας διδάσκαλος, όταν θέλει να διδάξει, να εξετάζει πρώτα τι ακροατές έχει, ομοίως και οι ακροατές να εξτετάζουν τι διδάσκαλος είναι. Και εγώ αδελφοί μου, που αξιώθηκα και εστάθηκα σε αυτόν τον τόπο τον αποστολικό δια την ευσπλαχνία του Χριστού μας, εξέτασα πρώτα δια λόγου σας και έμαθα πως με την χάριν του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και θεού δεν είσθε Έλληνες, δεν είσθε ασεβείς, αιρετικοί, άθεοι, αλλ' είσθε ευσεβείς ορθόδοξοι χριστιανοί....."

Τὴν εὔηχον σάλπιγγα Εὐαγγελίου Χριστοῦ, Προφήτην τὸν πύρινον καὶ μιμητὴν ᾿Ηλιοῦ, Κοσμᾶν τὸν ᾿Ισαπόστολον, πάντων τῶν ὀρθοδόξων ὁδηγὸν καὶ προστάτην, δήμων τῆς Αἰτωλίας καὶ τυράννου τὸ σέβας, ὕμνοις καὶ ἐγκωμίοις ἀθρόως τιμήσωμεν.