εγγονός του Εριχθονίου, γιος του Τρώα και της Καλλιρρόης. Σύζυγος της Ευρυδίκης, κόρη του Αδράστου και απέκτησαν ένα γιο, τον Λαομέδοντα, και μία θυγατέρα, τη Θεμίστη, η οποία παντρεύτηκε τον Κάπυ. ίδρυσε την Τροία, πόλη που πήρε το όνομά του, όπως και αυτό του πατέρα του, αναφερόμενη πολλές φορές ως `Ιλιον. Ο Ίλος πήγε κάποτε στη Φρυγία για να συμμετάσχει σε αγώνες που είχε διοργανώσει ο βασιλιάς της χώρας αυτής. Νίκησε και πήρε ως βραβείο εκατό δούλους, 50 άνδρες και 50 γυναίκες. Ο βασιλιάς της Φρυγίας, βασιζόμενος σε ένα χρησμό, προσέθεσε στο έπαθλο και μία αγελάδα με βούλες στο τρίχωμά της. Είπε στον Ίλο να την αφήσει ελεύθερη, να την ακολουθήσει και στο μέρος όπου το ζώο θα σταματούσε να ιδρύσει μία πόλη. Η αγελάδα περπάτησε προς τα βόρεια και στάθηκε σε ένα λόφο που ήταν γνωστός ως «Λόφος της `Ατης», επειδή εκεί κατά την παράδοση είχε πέσει η Άτις όταν ο Δίας την είχε γκρεμίσει από τα ουράνια. Ο Ίλος λοιπόν έχτισε εκεί την πόλη Τροία ή Ίλιον. Το Ίλιον βρισκόταν περίπου 25 χιλιόμετρα νότια από τη Δάρδανο, πόλη που είχε ιδρύσει ο προπάππους του. Λίγο καιρό μετά, ο Ίλος ζήτησε από τον Δία να του στείλει ένα σημάδι που να μαρτυρούσε την εύνοια του θεού προς αυτόν και την εξουσία του, ώστε να μπορέσει να κυβερνήσει την πόλη. Μια μέρα βρήκε μπροστά στη σκηνή του ένα άγαλμα που φαινόταν να έχει έρθει από το πουθενά. Το άγαλμα αυτό ήταν το «Διιπετές Παλλάδιον». Είχε τρεις πήχεις ύψος, τα πόδια του ήταν ενωμένα και στα αριστερά του έφερε ηλακάτη και αδράχτι, ενώ στα δεξιά του δόρυ. Στο σημείο της θαυματουργικής εμφανίσεώς του, ο Ίλος ανέγειρε ναό και το τοποθέτησε μέσα. Ο ναός αυτός ήταν ο περίφημος ναός της θεάς Αθηνάς της Τροίας. Σύμφωνα με μία παράδοση, κάποτε το έσωσε ο Ίλος από μία πυρκαγιά, αλλά τυφλώθηκε γιατί δεν επιτρεπόταν να δει κανείς αυτό το είδωλο. Η Αθηνά ωστόσο εισάκουσε τις ικεσίες του και του ξανάδωσε το φως του, καθώς το «αμάρτημά» του ήταν δικαιολογημένο. Ο Ίλος είναι πιθανό να είχε προστριβές με τον Τάνταλο και τον Πέλοπα, επειδή ήταν υπεύθυνοι για την αρπαγή του Γανυμήδη, και να τους εξόρισε.